Hạ tầng số cho chính quyền cấp xã: Cần làm gì để đáp ứng vai trò mới?

Việc tinh gọn bộ máy hành chính theo hướng loại bỏ cấp huyện, chỉ còn lại hai cấp chính quyền là tỉnh và xã/phường đặt ra yêu cầu cấp bách về chuyển đổi số. Chính quyền cấp xã không chỉ đóng vai trò thực hiện các nhiệm vụ hành chính thông thường mà còn trở thành đầu mối quan trọng trong quản lý dân cư, cung cấp dịch vụ công và điều phối hoạt động của địa phương. Để đáp ứng vai trò mới này, xây dựng hạ tầng số đồng bộ và hiện đại là điều kiện tiên quyết.

Bài viết này sẽ phân tích nhu cầu về hạ tầng công nghệ, đề xuất giải pháp kết nối mạng lưới giữa tỉnh và xã, đồng thời xây dựng mô hình trung tâm dữ liệu tập trung để giúp xã/phường vận hành hiệu quả trong bối cảnh mới.

1. Nhu cầu về cơ sở hạ tầng công nghệ tại cấp xã

Việc chuyển đổi mô hình chính quyền chỉ còn hai cấp đồng nghĩa với việc cấp xã sẽ tiếp nhận nhiều nhiệm vụ hơn từ cấp huyện trước đây, đòi hỏi hạ tầng số phải được nâng cấp toàn diện. Các nhu cầu chính bao gồm:

1.1. Hệ thống máy chủ & trung tâm dữ liệu

• Cần có máy chủ xử lý tại cấp xã để lưu trữ dữ liệu cục bộ, giúp tăng tốc độ truy xuất và giảm tải cho hệ thống cấp tỉnh.
• Xây dựng trung tâm dữ liệu tỉnh đóng vai trò đầu mối, liên kết với các cụm máy chủ tại xã để tối ưu quản lý và bảo mật dữ liệu.
• Hạ tầng điện toán đám mây (Cloud Server) cần được triển khai để đảm bảo khả năng lưu trữ linh hoạt và mở rộng dễ dàng.

1.2. Đường truyền mạng và hạ tầng kết nối

• Cấp xã cần được trang bị kết nối internet cáp quang tốc độ cao (FTTH, GPON) với băng thông tối thiểu 200Mbps – 500Mbps để đáp ứng nhu cầu xử lý dữ liệu lớn.
• Mạng nội bộ (LAN/WAN) cần được tối ưu với switch mạng tốc độ cao, hệ thống firewall và VPN bảo mật để đảm bảo an toàn dữ liệu.
• Triển khai mạng dự phòng (backup network) bằng 4G/5G hoặc vệ tinh để duy trì hoạt động trong trường hợp mất kết nối chính.

1.3. Thiết bị đầu cuối và phần mềm quản lý

• UBND xã cần trang bị máy tính cấu hình cao (CPU i5/i7, RAM 16GB, SSD 512GB) để đảm bảo xử lý tác vụ nhanh chóng.
• Màn hình cảm ứng/kiosk tự phục vụ giúp người dân tra cứu thủ tục hành chính, nộp hồ sơ online mà không cần chờ đợi.
• Cài đặt hệ thống điều hành tác nghiệp, phần mềm quản lý hành chính điện tử, hệ thống họp trực tuyến để nâng cao năng suất làm việc.

2. Giải pháp xây dựng mạng lưới kết nối thông suốt giữa tỉnh và xã

2.1. Xây dựng hệ thống kết nối theo mô hình liên thông 3 lớp

Mạng lưới kết nối giữa tỉnh và xã cần được xây dựng theo mô hình 3 lớp để đảm bảo dữ liệu luân chuyển nhanh chóng và an toàn:

1. Lớp kết nối trung tâm (Tỉnh):

   • Tỉnh sẽ vận hành Trung tâm dữ liệu tập trung (Data Center) với khả năng xử lý toàn bộ thông tin từ các xã/phường.
   • Các máy chủ đặt tại tỉnh sẽ đảm bảo lưu trữ, xử lý dữ liệu lớn và cung cấp quyền truy cập linh hoạt cho từng xã.

2. Lớp mạng trung gian (Hạ tầng kết nối tỉnh - xã):

   • Cấp tỉnh cần triển khai hạ tầng VPN chuyên dụng, MPLS (Multiprotocol Label Switching) hoặc SD-WAN để kết nối đồng bộ với xã/phường.
   • Áp dụng giải pháp cân bằng tải và tối ưu đường truyền (load balancing) để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.

3. Lớp thiết bị đầu cuối (Xã):

   • Cấp xã cần trang bị hệ thống thiết bị IoT, camera giám sát thông minh, thiết bị cảm biến để phục vụ quản lý đô thị thông minh.
   • Ứng dụng hệ thống quản lý tập trung (Centralized Management System) giúp giám sát toàn bộ thiết bị, phần mềm từ xa.

2.2. Đảm bảo an toàn thông tin trong mạng lưới kết nối

Với sự gia tăng dữ liệu và trách nhiệm của cấp xã, vấn đề an toàn thông tin phải được đặt lên hàng đầu:

• Áp dụng mã hóa dữ liệu đầu cuối (End-to-End Encryption) để bảo vệ thông tin công dân.
• Triển khai giải pháp bảo mật tường lửa (Firewall) kết hợp AI để phát hiện và ngăn chặn tấn công mạng.
• Xây dựng hệ thống sao lưu dữ liệu (Backup & Disaster Recovery) để đảm bảo khôi phục nhanh chóng trong trường hợp xảy ra sự cố.

3. Đề xuất mô hình trung tâm dữ liệu tập trung giúp xã vận hành hiệu quả

Thay vì mỗi xã/phường phải tự vận hành một hệ thống riêng biệt, giải pháp tối ưu nhất là xây dựng Trung tâm dữ liệu tập trung cấp tỉnh (Provincial Data Center), với mô hình cụ thể như sau:

3.1. Kiến trúc hệ thống trung tâm dữ liệu tập trung

• Tầng lưu trữ (Storage Layer): Lưu trữ dữ liệu từ các xã/phường, đảm bảo tốc độ truy xuất nhanh với công nghệ SSD NVMe, RAID 10.
• Tầng xử lý (Compute Layer): Xử lý toàn bộ yêu cầu từ chính quyền cấp xã, triển khai công nghệ ảo hóa (VMware, Hyper-V, Kubernetes) để tối ưu tài nguyên.
• Tầng bảo mật (Security Layer): Được bảo vệ bởi tường lửa AI, hệ thống SIEM (Security Information & Event Management) giúp phát hiện nguy cơ an ninh mạng.

3.2. Lợi ích của mô hình trung tâm dữ liệu tập trung

✅ Tiết kiệm chi phí: Không cần đầu tư hạ tầng máy chủ riêng cho từng xã/phường.
✅ Nâng cao hiệu suất: Giảm độ trễ khi truy xuất dữ liệu, tăng tốc độ xử lý thủ tục hành chính.
✅ Bảo mật cao hơn: Dữ liệu được lưu trữ tập trung, dễ dàng kiểm soát và phòng chống rủi ro.
✅ Dễ dàng mở rộng: Khi số lượng hồ sơ điện tử tăng lên, hệ thống có thể mở rộng linh hoạt mà không gián đoạn.

4. Kết luận

Việc chuyển đổi mô hình chính quyền sang 2 cấp (tỉnh - xã) đòi hỏi cấp xã phải đảm nhận khối lượng công việc lớn hơn, khiến hạ tầng số trở thành yếu tố then chốt. Để đáp ứng vai trò mới này, các địa phương cần:

• Đầu tư vào hạ tầng mạng, hệ thống máy chủ và thiết bị công nghệ số.
• Xây dựng mạng lưới kết nối thông suốt từ tỉnh đến xã, đảm bảo an toàn dữ liệu.
• Triển khai trung tâm dữ liệu tập trung cấp tỉnh, giúp xã/phường vận hành hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Chỉ khi có hạ tầng số vững chắc, chính quyền cấp xã mới có thể thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong bộ máy hành chính. 🚀